Sığınaksız Bir Dünya

Kadın Sığınakları II. Kurultayı, I. Kurultay’da alına karar doğrultusunda, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın girişimi, Heinrich Böll Vakfı’nın desteği ve Mersin Bağımsız Kadın Derneği’nin ev sahipliğinde 27-28 Kasım 1999 tarihinde gerçekleştirildi. “25 Kasım Uluslararası Kadına Yönelik Şiddete Son Günü” kapsamında, Türkiye’nin çeşitli illerinden ve KKTC’den gelen 28 kadın kuruluşundan 100’ü aşkın kadın kurultaya katıldı.

Kurultay sonucunda aşağıdaki konular karar bağlandı:

1. Kadın Sığınakları II. Kurultayı’nda, kadına yönelik şiddete karşı mücadele veren bağımsız kadın grup ve kuruluşları ile devlete (SHÇEK) ve yerel yönetimlere bağlı kadın merkezleri arasında, çalışma alanı olarak en temel düzeyde ortak ilkeler belirlenmesi gerekliliği üzerinde duruldu. Bu çalışmaların gönüllü kadın grup ve kuruluşlarının bağımsızlık ve yaratıcılıklarını engellemeyecek şekilde geliştirilmesi gerektiğine işaret edildi.
2. Bu çerçevede tüm katılımcılar, çalışmaların kadından taraf ve kadınlar arasında yaş, cinsiyet, cinsel tercih, sınıf, etnik grup, meslek ayrımı gözetilmeksizin yapılması gerekliliği üzerinde birleşti. Kadına yönelik şiddete karşı mücadele veren ve şiddete uğrayan kadınlarla destek ve dayanışma içinde çalışan gönüllü ya da resmi kuruluşlarda; başvurularla sürekli ilişki içerisinde olan kadınlarda mesleki eğitimin önemli ancak tek başına yeterli (ve zorunlu şart) olmaması, başvurulara destek olan kadınların, herşeyden önce “kadın bakış açısına” ve “kadınlarla çalışma deneyimlerine” sahip olmak ve “bağımsız kadın hareketi ile iletişim içinde bulunmak” özelliklerinin aranması gerektiği ilke olarak kabul edildi.
3. Şiddete uğrayan kadınlarla kurulan ilişkilerde kadınların sorgulanmaması, yargılanmaması, kendi yaşam seçenekleri ve tercihleri konusundaki kararlarına müdahale edilmeden destek ve dayanışma gösterilmesi; hukuki ve psikolojik danışmanlıklardan ücretsiz olarak yararlanabilmelerini sağlayacak mekanizmaların oluşturulması gerektiği vurgulandı.
4. Kurultaya katılan bağımsız kadın gruplarınca, SHÇEK tarafından hazırlanan yönetmelik taslağı ile, bağımsız kadın sığınaklarının kuruluş, işleyiş ve personel koşullarından başlayarak her açıdan SHÇEK’in denetimine (ve giderek bünyesine) alınma istendiğini; bu nedenle sığınakların bağımsızlığını yok etme, kaderini siyasi iktidarların ve bürokrasinin değişen politika ve kadrolarının inisiyatifine bırakma tehlikesini taşıdığını tespit ederek taslak tümüyle reddedildi. Yönetmelikle getirilmek istenen işleyiş kuralları, sığınakların adreslerinin ve bu merkezlere başvuran kadınlar hakkındaki bilgilerin GİZLİLİĞİ gibi uluslararası ilkelere de aykırıdır. Yapılması gereken, kadına yönelik şiddete karşı gönüllü çalışmaları, resmi kurumlar bünyesine transfer etmeye ve denetim altında tutmaya çalışmak değil, başta kadın sığınakları ve kadın danışma merkezleri olmak üzere gönüllü kadın grup ve kuruluşlarının bu tür çabalarının her türlü yasal ve maddi olanaklar sunularak desteklenmesidir.
5. 1986’da Avrupa Parlamentosu’nun aldığı “Her on bin kadın ve kız çocuğu için bir sığınak açılması” kararına uyulmalıdır. Avrupa Birliği’ne girmek için uğraştığımız bu yıllarda ülkemiz nüfusuna 3000’den fazla sığınak açmak gerekirken; var olan 11 sığınak ve kadın konukevinin (2 bağımsız, 2 belediyeye ait ve 7 SHÇEK)

21-22 Kasım günlerinde Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın çağrısıyla 25 Kasım “Uluslararası Kadına Yönelik Şiddete Son” günü bağlamında düzenlenen Kadın Sığınakları I. Kurultayı, İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Konferans Salonu’nda Türkiye’nin çeşitli illerinden ve KKTC’den gelen 100’ü aşkın kadının katılımıyla gerçekleşti.

Kurultaya, kadın sığınakları ve kadın danışma merkezleri açmış olan ya da açmak üzere olan kadın gruplarının ve belediyelerin temsilcileri, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı olarak çalışan kadın konukevleri ile Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün ve bağımsız kadın gruplarının temsilcileri katıldı.

Kurultayda, kadınlar olarak, aile içinde ve dışında, dayaktan evlilik içi tecavüze, namus adı altında işlenen politik cinayetlerden enseste, bekaret kontrollerinden kadının gelir ya da maaşına el konulmasına, kişiliğinin yok sayılıp aşağılanmasına kadar şiddetin tüm biçimleriyle iç içe yaşadığımız halde; hala kadına yönelik şiddeti ortadan kaldırmaya yönelik politikaların oluşturulmadığı ve hatta şiddetin boyutlarının ve varlığının bile tartışma konusu yapıldığı bir kez daha ortaya konuldu.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 1993 yılında kabul edilen, “Kadına Yönelik Şiddetin Yok Edilmesi Bildirisi”nde de tanımlandığı gibi şiddet “kadınlara fiziksel, cinsel ya da psikolojik zarar veren ya da verebilecek veya kadınların acı çekmesine neden olabilecek, gerek kamu gerekse özel alanda yapılan bu tip davranışlara yönelik tehditleri ve kadınların özgürlüğünun zorla kısıtlanmasını da içine alan şiddete yönelik her türlü cinsiyetçi davranışı” içerir. Tüm politik ve hukuksal düzenlemelerin de bu tanım doğrultusunda yapılması gereklidir.

Şiddetsiz bir hayat ve can güvenliği kadınların en doğal hakkıdır. Devletin ve toplumun temel görevi şiddetsiz bir yaşam sağlamaktır. Kadına yönelik şiddet en ciddi insan hakları ihlallerinden biridir ve suçlular etkin bir biçimde cezalandırılmalıdır. Aile içinde cinsler arası mülkiyet, güç ve iktidar ilişkilerini de düzenleyen Medeni Kanun’daki değişiklikler bir an once yapılmalıdır.

Kadına yönelik şiddet, “özel hayat meselesi” ve “aile içi bir sorun” olarak geçiştirilemez. Çünkü bu şiddeti besleyen ve kadınların şiddetten çıkış yollarını tıkayan mekanizma, sadece aile içi dinamikler değil, ekonomi, hukuk, toplumsal gelenekler, siyasal politikalar ve eğitim politikaları eliyle kadını ayrımcılığa uğratan, erkeğe bağımlı kılan ve bilinçli olarak kişiliğini yok etmeyi amaçlayan tüm ataerkil kurum ve politikalardır.

Biz artık bu kurum ve politikaların egemenliği altında yaşamak istemiyoruz. Bu yüzden de, ülke çapında politikalar ve organlar oluşturulması gerektiğini biliyoruz. Bu amaçla vereceğimiz mücadelede kadınların kendi özgücünden ve dayanışmasından başka bir güce güvenilemeyeceğinin de bilincindeyiz.

Kadın Sığınakları I. Kurultayı olarak, tüm kadınları öncelikle şiddete karşı örgütlenmeye çağırıyoruz.

Bu örgütlenmenin bir aşaması olarak ilki bu yıl toplanan kurultayımızı, her yıl başka bir ilde toplayacağız. Bu kurultaya katılan kadınlar olarak, kadına yönelik şiddetin