Diyarbakır’da yapılan Kadın Sığınaklar ve Danışma/Dayanışma Merkezleri 8.Kurultayı’nda önceden belirlenen programın bir kısmı gerçekleştirilmekle birlikte atölye çalışmaları yapılmadı. İkinci ve üçüncü gün boyunca da tartışmalar sürdü. 3 günlük kurultay süresi katılımcılar arasındaki tartışmanın sonlanmasına ve bir sonuç bildirisi çıkartılmasına yeterli olmadı.
Kolaylaştırıcı grup oluşturulduktan ve ev sahibi Selis Danışmanlık açılış konuşmasını yaptıktan sonra 2005 eylülünde İzmir’de yapılan ara toplantı kararlarına ilişkin yöneltilen eleştirilerle, kurultay ve katılımcılar hakkında tartışılmaya başlandı.
Zaman zaman heyecanın yükseldiği kurultay süresince kurultayın adı, katılımcıların kimler olacağı, kurultayın içeriği, ara toplantının işlevi, feminist etik, Kürt kadınlara yönelik şiddet, Kürt kadınlara yönelik şiddetin kurultayın konusu olup olmadığı, iletişim merkezinin işlevi üzerine çeşitli görüşler savunuldu.
Bir sonuç bildirisi oluşturmamakla birlikte, kurultay katılımcıları, 9.kurultayın ve ara toplantının nerede yapılacağına, ara toplantının içeriğine, iletişim merkezinin bir yıllık çalışma biçimine ve sığınakların açılması için eylem yapmaya karar verdiler.
Kurultayda ifade edilen çeşitli eğilimler:
- Kurultayın feminist bir buluşma alanı olduğu ve kurultayda feminist etik ve ilkelerin benimsendiği, kadın bakış açısına sahip grup ve kuruluşların bir araya geldiği bir yer olduğu vurgulandığında bazı kadınlar, kendilerini feminist olarak tanımlamadıklarını, feminist olmadıklarını, kurultay katılımcıları arasında feminist olmayanların var olduğunu belirttiler.
- Kurultayda tartışılan konulardan biri kurultayın içeriği ve adı oldu. Eğilimlerden biri kurultayın oluşturulma nedeninin aile içi/ev içi şiddet alanında çalışma yapan kuruluş ve grupları bir araya getirmek ve bu alanda derinleşmek olduğu yönünde. Bu eğilimdeki katılımcılar, aile içi şiddetin sonlanmadığını, aile içi şiddetin en görünmez şiddet biçimi olması nedeniyle üzerinde daha fazla ve detaylı çalışılmasına ihtiyaç duyulduğunu, kurultayın içeriğinin genel olarak kadına yönelik şiddet olarak belirlenmesi halinde hem süre hem bütçe hem katılımcıların fazlalığı nedenleriyle aile içi şiddetle ilgili derinlemesine bir çalışma yapmanın mümkün olamayacağını savunarak kurultayın adının da zaten bunu ifade ettiğini, kadına yönelik şiddetle ilgili ayrı bir kurultayın yapılabileceğini söylediler.
- Diğer bir eğilim, kurultayın sadece aile içi şiddete odaklanmadığını, daha önceki kurultaylara katılan kuruluş ve grupların mücadele alanını sadece aile içi şiddet olmadığını, kurultay aile içi şiddet üzerine çalışmak için oluşturulmuş olsa da ihtiyacın değiştiğini ve kadına yönelik başka şiddet biçimlerinin de bu kurultayda yer alması gerektiği yönünde oldu. Bu eğilimdeki kadınlar, kurultayın aile içi şiddetle sınırlandırılmasını ve katılımcıların sadece danışma merkezlerinden oluşmasını daraltıcı bulduklarını ifade ettiler.
- İzmir’de yapılan ara toplantıda “Kürt kadına yönelik şiddet” başlığı altında ayrı bir atölyenin yapılmaması ve Kürt kadına yönelik şiddetin “kadına yönelik şiddet” başlıklı atölyenin içerisinde tartışılmasına ilişkin karar alınmıştı. Kurultayda, katılımcıların bir kısmı, Kürt kadınların yaşadıkları şiddetin, kimliklerinden dolayı farklılıklar gösterdiğini ve bu şiddetin ifadelendirilmesinin, tartışılmasının önemli olduğunu; kimliğinden ötürü Kürt kadının aile içinde yaşadığı şiddetin farklı özellik gösterdiğini; geleneksel aile yapısı, koruculuk sistemi, nüfus planlamasıyla ilgili uygulamaların kadının aile içindeki şiddetin dozunu ve biçimini değiştirdiğini savunarak ara toplantıda alınmış bulunan kararı eleştirdiler.
- Katılımcıların bir kısmı, kadının etnik kimliği ne olursa olsun aile içinde yaşadığı şiddetin kaynağının patriyarka, erkek egemen zihniyet ve sistem olduğunu, danışma merkezlerine aile içi şiddete uğrayan her etnik kimlikten kadın başvurduğunu ve bu kadınlara destek verildiğini; kurultayın içeriği ve çalışma biçimi ile ilgili tartışma ile Kürt kadına yönelik şiddet hakkındaki konuşma talebinin birbiri ile karıştırıldığını,. Kadına yönelik şiddet atölyesinin, Kürt kadına yönelik şiddeti içerdiğini savundular.
- Ara toplantıda, atölye katılımcılarının bağımsız kadın kuruluşları ve gruplarından olmasına, atölyelere bağımsız olmayan Belediye, SHÇEK, Baro vb. kuruluşların katılmayacağı kararlaştırılmıştı.
- Kurultayda, katılımcılarla ilgili tartışmalarda, genel eğilim kurultayın asli katılımcılarının bağımsız kadın kuruluşlarından oluşması olduğu halde danışma merkezlerinin Belediye ve SHÇEK’lerden bağımsız çalışmasının mümkün olmadığı ve olamayacağı, bunların atölyelere katılmaması halinde deneyim ve bilgi alışverişinin olmayacağı, kurultay bileşenlerinin hedeflerinden birinin de buralarda kadın bakış açısının hakim olması ve atölyelere alınmaması ile bunun yapılamayacağı ve buna dair bir çözüm geliştirilmesi oldu.
- Tartışmalar ara toplantının işlevi hakkında da sürdü.Bir eğilime göre ara toplantı kurultaya hazırlık amaçlıdır ve ara toplantıda alınan kararlar kurultayın ana çerçevesini oluşturur. Özellikle atölyelerin belirlenmesinde daha önceki kurultaylarda zaman harcandığı için ara toplantı yapılarak atölyelerin bu ara toplantıda oluşturulmasına karar verilmiştir. Ara toplantıda alınan tüm kararların kurultayda yeniden tartışılması ara toplantının varlığını anlamsız ve işlevsiz kılar. Ara toplantı kararları katılan ve katılmayan tüm bileşenlere gönderilmiştir, bu kararlar hakkında bileşenlerden kurultaya kadar bir eleştiri veya katkı gelmemiştir.
- Bir eğilime göre ise ara toplantıya, olanaksızlıklar yüzünden, kuruluşların bir kısmı katılamıyor.Ara toplantı tüm bileşenleri kapsayamamaktadır ve ara toplantıda alınan tüm kararlar tavsiye niteliğinde olduğundan kurultayda yeniden tartışılabilir.
- İletişim merkezinin, kurultayın koordinatörü ve arşivi olduğu; kurultayın üzerinde bir irade olmadığı, bileşenlerin iradesini ve eğilimini yansıttığı, tüm bileşenlere eşit mesafede durduğu; işlevlerinden birinin bilgi-belge aktarımı yapmak olduğu; aktarımı yapabilmesi için bileşenlerden beslenmeye ihtiyaç duyduğu; bir kadının gönüllü çalışmasıyla beklenen sonuçlara ulaşılmasının güç olduğu vurgulandığında; bazı kadınlar, iletişim merkezinin rotasyonla kuruluşların kendisi tarafından yürütülebileceğini, iletişim merkezi işlevini üstlenen her kuruluşun bu konuda aynı zamanda bilgi ve deneyimini geliştirebileceğini savundular. Bazı kadınların eğilimi, her yıl değişik bölgelerden kuruluş veya grupların bir yıllık rotasyonla, iletişim merkezinin işlevini paylaşması ve desteklemesi ve bölgesel bilgileri aktarması yönünde oldu.
- Selis Dayanışma, Diyarbakır Ka-mer, Adana-Amargi, Kadav-Kadınlarla Dayanışma Vakfı, Kadın Dayanışma Vakfı, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Ekdav-Ege Kadın Dayanışma Vakfı, Van Kadın Derneği, Şahmaran Kadın Araştırma Merkezi sunumlarını yaptılar ve sunumlar üzerine de tartışıldı.
Kurultayda, konuşulmasına ihtiyaç duyulan birçok konu daha vardı, süre yetmediği için tartışmaya, ara kurultayda devam edilmek üzere son verildi ve aşağıdaki kararlar alındı:
- 9.kurultay, Ekdav-Ege Kadın Dayanışma Vakfı ve Söke Korunmaya Muhtaç Kadınlara Sığınmaevi Yaptırma ve Yaşatma Derneği’nin birlikte ev sahipliğinde ve İzmir’de yapılacak.
- Ara toplantı 19-20-21 Mayıs 2006 tarihlerinde Bartın Kadın Dayanışma Derneği ev sahipliğinde Bartın’da yapılacak. Kadınlar iki gün sürecek toplantının ardından bir gün boyunca da birlikte gezip eğlenecekler.
- İletişim merkezinin maddi sorunları henüz çözülemediği halde çalışmasına devam edecek, Birsen Atakan iletişim merkezinin yürütücülüğünü Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın desteğiyle sürdürecek ve bir yıl boyunca Selis Dayanışma, Van Kadın Derneği ve Antalya Kadın Dayanışma Derneği iletişim merkezine bilgi akışının sağlanmasına destek verecek.
- “Büyükşehir Belediyeleri ve nüfusu 50.000’i geçen yerlerdeki belediyeler kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar” yasa maddesinin gerçekleşmesi için baskı oluşturulmasına karar verildi. Kadav-Kadınlarla Dayanışma Vakfı, Van Kadın Derneği, Ka-Mer, Mersin Bağımsız Kadın Derneği, İzmir Kadın Dayanışma Derneği, Selis Danışmanlık ve Kardelen Kadınevi ve Şahmaran Kadın Araştırma Merkezi ile bir (adı netleşmeyen) çalışma grubu oluşturuldu. Grup, yerel kadın gruplarıyla birlikte belediyenin görevini yerine getirip getirmediğini takip edecek, belediyenin çalışmasını izleyecek, baskı oluşturacak.
- 8.kurultayda sonlanamayan tartışmalara, Bartın”da yapılacak olan ara toplantıda bırakılan yerden devam edilecek. Kalınan yerden devam edilebilmesi için ara toplantıya “Diyarbakır’da yapılan 8.kurultaya katılmış olan kadınların davetli olmasına, katılmamış olan kadınların davetli olmamasına” ve toplantıda şiddet, feminizm ve katılımcı kriterleri üzerine konuşmayı sürdürmeye karar verildi.
Kadın Sığınakları ve Danışma/Dayanışma Merkezleri 8.Kurultayı, “Kadınlar Vardır” şarkısının birlikte söylemesi ve kadınların birbirlerini alkışlamasıyla sona erdi.
Kurultay masrafları Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği tarafından karşılanmıştır. Kurultayın görsel kaydı Filmmor tarafından gönüllü olarak yapılmıştır.
Raporu Hazırlayan: İletişim Merkezi ve Selis Danışmanlık
Katılımcılar:
Asli katılımcı olarak davet edilenler:
- Söke Kadın Sığınmaevi Yaptırma ve Yaşatma Derneği
- Adana Kadın Danışma Merkezi-AKDAM
- Adana Kadın Kuruluşları Birliği
- Kadın Dayanışma Vakfı
- Kadınlarla Dayanışma Vakfı-Kadav
- Şahmaran Kadın Dayanışma ve Araştırma Merkezi
- Van Kadın Derneği
- Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Derneği
- Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi
- Gökkuşağı Kadın Derneği
- KADAV Köseköy Yeni Adım Sitesi
- Değirmendere Kadın Destek Merkezi
- Bartın Kadın Dayanışma Derneği
- Çanakkale Kadın Danışma Merkezi-ELDER
- Ege Kadın Dayanışma Vakfı-EKDAV
- Amargi-İstanbul
- Amargi-Adana
- Selis Danışmanlık Organizasyon
- BİLKAD Kadın DestekKültür Çevre İşletme Kooperatifi
- Yaşam Evi
- İzmir Kadın Dayanışma Derneği
- Mersin Bağımsız Kadın Derneği
- Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı
- Kad-mer
- Ka-mer-Malatya
- Ka-mer-Hakkari
- Ka-mer-Adıyaman
- Ka-mer-Elazığ
- Ka-mer-Bingöl
- Ka-mer-Diyarbakır
- Batman Kadın Danışma Merkezi
- Ka-mer-Mardin
- Günyüzü Kadın Kooperatifi
1.gün katılımcıları:
- Diyarbakır Barosu
- Kalkınma Çalışmaları
- Diyarbakır YG21
- Diyarbakır YG21 Kadın Meclisi
- Diyarbakır Barış Anneleri İnsiyatifi
- Epi-Dem
- Yaka-KOOP
- Batman Selis Kadın
- Umut Işığı Kadın Kooperatifi
- Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi-Dikasum
- Diyarbakır-Bağlar Belediyesi Kardelen Kadın Evi
- Diyarbakır Kadın Platformu
- Diyarbakır Kesk Şubeler Platformu
- Diyarbakır GİDEM
- Diyarbakır Bağlar Kadın Kooperatifi
- Bismil Belediyesi
- Meral Damar
- Necla Bozkurt
- Arzu Tekeş
- Figen Ekti
- Leyla Kızılkaya
- Nevin İl