Birleşmiş Milletler “25 Kasım Uluslararası Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi Günü” kapsamında üç yıldır düzenlenmekte olan ve Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı girişimiyle başlatılan Kadın Sığınakları Kurultayı’nın dördüncüsü 24-25 Kasım 2001 tarihlerinde Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi’nin ev sahipliğinde ve Heinrich Böll Vakfı’nın desteğiyle Antalya’da gerçekleştirildi.
Kurultay’a Türkiye’nin çeşitli illerinden ve KKTC’den 44 kadın grubu ve kuruluşu, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (KSSGM) ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nu (SHÇEK) temsilen yaklaşık 150 kadın katıldı.
Üçüncü Kurultay’dan bu yana geçen son bir yıl içinde kadın kurultayı olarak birlikte gerçekleştirdiğimiz eylemlerden bazıları aşağıdadır:
- Kadın grup ve kuruluşları arasında iletişim ağı kuruldu.
- 25 Kasım 2000’de kadına yönelik şiddetin önlenmesi talebi ile Türkiye’nin birçok ilinde etkinlikler düzenlendi.
- III. Kurultay’da alınan karar doğrultusunda, kadına yönelik şiddetin teşhiri ve bağımsız kadın sığınaklarının açılması amacıyla Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı tarafından başlatılan ve kadın kuruluşlarınca desteklenen kampanya, resmi makamlar tarafından durduruldu.
- “Kadınlar kadınları temsil eder”. Erkeklerin bizi temsil edemeyeceğine inandığımızdan, erkeklerin düzenlediği 1. İstanbul Bienali’nin başarısız olması sağlandı.
- Medeni Kanun Tasarısı’nıın Adalet Komisyon’unda görüşülmeye başlanmasıyla birlikte, komisyonda kadınlar aleyhinde yapılması istenen değişikliklere karşı çeşitli eylemler başlatıldı. TBMM izlemeye alındı. Kadınlar, Meclis’e giderek itirazlarını bildirdiler. Antalya’da Bakırtepe Dağ Eylemi, İzmir’de mor balonlu yürüyüş, Antalya’dan tüm Türkiye’ye yayılan mor kurdele eylemleri yapıldı.
- Medeni Kanun’un “Edinilmiş Mallara Katılım Mal Rejimi”nin evliliklerin başlangıcından itibaren uygulanması için Ankara’dan ve çeşitli illerden gelen kadın grupları olarak TBMM’ye sürekli giderek, parti grup başkan vekilleriyle ve milletvekilleriyle görüşmeler yapıldı. Bütün partiler, kadınları destekleyeceklerini söylediler. Yapılacak oylamada, verilen sözlerin ne ölçüde tutulduğunun izlenmesi ve oylarımızın buna göre verilmesi kararlaştırıldı.
Kurultayda kadına yönelik şiddetle ilgili olarak ülke gündemi konusunda bilfi ve görüş alışverişinde bulunulduktan sonra
- Bağımsız kadın sığınakları
- Kadın danışma merkezleri
- Namus suçları-cinayetleri,
- Ensest, tecavüz, savaş
Başlıkları altında 4 çalışma grubu oluşturuldu. Grup çalışmalarının sonuçları birlikte tartışılarak;
- Öncelikle kapalı olan Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın (İstanbul) ve Kadın Danışma Vakfı’nın (Ankara)sığınaklarının yeniden açılması ve Çanakkale El Emeğini Değerlendirme Derneği ve Mersin Bağımsız Kadın Derneği’nin çalışmaları başlatılmış sığınaklarının bir yıl içinde açılmasına,
- Türkiye’nin her yerinden aynı telefon numarası ile ulaşılabilecek ve başvuran kadınlara acilen yapabilecekleri işler, başvurabileceği yerler konusunda bilgi verecek, kendi bölgelerindeki kadın gruplarına ulaşmalarını sağlayacak bir “Alo Şiddet Hattı”nın kurulmasına,
- Kadına yönelik şiddete karşı toplumsal hareketin başlatılması ve bu bağlamda kadına yönelik şiddeti özendiren, görmezlikten gelen, etkisiz yaptırımlara bağlayan tüm yasal düzenlemelerin kaldırılması, kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda ulusal bir mekanizma oluşturulması için TBMM’nin bir oturumunun sadece Kadına Yönelik Şiddet konusuna ayrılmasının sağlanmasına,
- Kadına yönelik hizmetlerin güçlenmesi için Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu’na (SHÇEK) genel bütçeden ayrılan payın artırılması, var olan kadın konukevlerinin güçlendirilmesi, hizmet etkinliklerinin arttırılması, bu kuruluşlarda kadın bakış açısına sahip kadınların yer alması, bu hizmetlerin tasarruf tedbirlerinin dışında tutulması, bu kuruluşların bağımsız kadın grupları ile iletişim içinde işletilmesinin sağlanmasına,
- Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu’ndan bağımsız kadın sığınaklarına pay ayrılmasının sağlanmasına,
- Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün (KSSGM) Teşkilat Yasası’nın bir an önce çıkarılmasına,
- Birleşmiş Milletler “Kadına Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme” CEDAW’a Ek İhtiyari Protokolün TBMM tarafından bir an önce kabul edilmesini sağlamak üzere tüm ilgililerin göreve çağrılmasına,
- Yerel Yönetimler Yasa Tasarısı’nın kadın bakış açısıyla irdelenmesine,yeni tasarıda yerel yönetimlerde kadın çalışmaları yürütmek üzere kadın kuruluşlarının yer aldığı özel ihtisas komisyonlarının oluşturulması, kadın kuruluşlarına yerel yönetimlerin bütçelerinden ödenek ayrılması, İl Özel İdareleri ve belediyelerde kadınlara yönelik hizmet veren bir birimin kurulması ve imar planlarında kadınların gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması gibi bazı taleplerimizle ilgili düzenlemelerin yapılmasının sağlanması,
- SHÇEK ve yerel yönetimler tarafından her ilde bağımsız kadın gruplarıyla ortak çalışmalar sürdürerek 24 saat hizmet veren kadın danışma merkezleri açılmasına,
- Namus cinayetleri konusunda bilinç oluşturulması için özel çalışmalar yapılmasına,
- Ayrıca bağımsız kadın danışma ve dayanışma merkezlerinin açılması önündeki yasal engellerin kaldırılması ve mali desteğin sağlanmasına,
- Kadın cinselliğini denetleme amacıyla bekaret kontrolünü de içerecek şekilde geniş bir yelpazeyi kapsayan namus gerekçesiyle işlenen suçların ortadan kaldırılması uzun vadede erkek egemenliğinin ve feodal ilişkilerin kırılmasına, namus cinayetleri konusunda gerekli araştırma ve çalışmaların yapılmasına, namus cinayetlerinin engellenmesi için her türlü çabanın gösterilmesi ve kamuoyunun dikkatinin çekilmesine, namus gerekçesiyle cinayet işleyen erkek çocuklar ve suç mağdurları için özel rehabilitasyon merkezleri açılmasının sağlanmasına,
- Türk Ceza Yasası’nda ensest, tecavüz, bekaret kontrolü namus cinayetleri ve namus gerekçesi ile işlenmiş diğer suçlarla ilgili özel düzenleme yapılarak bu konulardaki cezaların da artırılmasına ve ayrıca, ensest vakalarının da 4320 sayılı Ailenin Korunması Yasası kapsamına alınmasına,
- Kadına yönelik şiddet ve ayrıca özel olarak da ensest, tecavüz ve namus cinayetleri ile ilgili olarak Kadından Sorumlu Devlet Bakanlığı ve KSSGM’nin, bu konuda mücadele eden kadın kuruluşlarıyla ortak düzenleyecekleri bir programla Adalet, İçişleri ve Sağlık Bakanlıkları bünyesinde düzenli hizmet içi seminer yapılmasına,
- Adli Tıp Kurumu’nda ve hastanelerin acil servislerinde kadına yönelik şiddetle ilgili eğitim almış uzmanların görev aldığı özel birimler oluşturulması ve bu birimlerin kadın danışma merkezleri ile bağ içinde olmasının sağlanmasına,
- Küreselleşmenin sonucu olarak, dünya ülkelerinin üzerinde hakimiyet kurulması amacıyla, terör ve savaşın zenginleştirdiği veya çıkarına hizmet ettiği güçler tarafından yaratılan savaşlarda, bir savaş suçu olarak kabul ettiğimiz “savaş sırasında tecavüz”ün cezalandırılması, ilgili devletlerin tazminat ödemesinin sağlanması ve savaş halindeki ülkelerin/bölgelerin kadın kuruluş/gruplarıyla var olan ilişkilerin güçlendirilmesine,
- Krize karşı önlem ve devleti küçültme politikaları gerekçesiyle kamuda çalışan kadınların resen emeklilik uygulamaları kapsamı dışında tutulmasının sağlanmasına,
- Kadına yönelik şiddete karşı mücadele eden kadın kuruluşları arasında bilgi-belge-deneyim aktarımı sağlamak, ortak bir dil oluşturmak, eğitim programı hazırlamak ve uygulamak, iletişimi hızlandırmak ve sürekli kılmak amacıyla bir “İletişim Merkezi” kurmaya,
Hep birlikte karar verildi.
Kurultayımızın en önemli konusu olan “kadın sığınakları” temel ilkeleri:
- Kadınlar arasında yaş, cinsiyet, cinsel tercih, sınıf, etnik grup, din-mezhep, dil, engelli olma, meslek, medeni hal gibi ayrımlar gözetmemek.
- Sığınakların adreslerinin ve buraya başvuran kadınlar hakkındaki bilgilerin gizliliği.
- Sığınakların bağımsızlığı.
- Çalışmaların kadınlar tarafından yürütülmesidir
SHÇEK tarafından çıkarılan “Kadın Konukevleri Yönetmeliği”, bağımsız kadın sığınaklarının kuruluş, işleyiş ve personel koşulları gibi tüm hükümleriyle yukarıda belirtilen uluslararası ilkelere aykırıdır ve bağımsız kadın gruplarının açacağı sığınakların bağımsızlığını yok edilmesi ve en küçük bir sorunda tehlikesini taşımaktadır. Bu nedenlerle, kurultaya katılan bağımsız kadın kuruluşları olarak SHÇEK yönetmeliğine karşıyız ve benimsemiyoruz.
- Adana Kadın Danışma Merkezi ve Sığınma Merkezi Kurma Derneği
- Ankara Barosu Kadın Danışma Merkezi
- Ankara Barosu Kadın Hukuku Komisyonu
- Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi
- Akdeniz Kadın İstihdamını Destekleme Grubu Derneği (AKİDE)
- Antakya Belediyesi Kadın ve Anne – Çocuk Merkezi
- Batman Bağımsız Kadın Grubu
- Bingöl Bağımsız Kadın Grubu
- Cumhuriyet Kadınları Derneği
- Çanakalle Kadının El Emeğini Değerlendirme Derneği
- Dicle Kadın Kültür Merkezi – İstanbul
- Diyarbakır Barosu
- Diyarbakır Kadın Merkezi (KAMER)
- Dünya Yerel Yönetimler Akademisi (WALD)
- Esenyurt Kadın Evi – İstanbul
- İstanbul Barosu Kadın Hukuku Uygulama Merkezi
- İstanbul Kadın Kollektifi
- İzmir Barosu Kadın Komisyonu
- İzmir Kent Meclisi Kadın Komisyonu
- İzmir Barosu Kadın Danışma Merkezi Girişimi
- İzmir Karşıyaka Kent Meclisi Kadın Komisyonu
- İzmit – Değirmendere Kadın Destek Merkezi
- Jiyan Kadın Kültür ve Sanat Merkezi – İstanbul
- Kadın Dayanışma Vakfı – Ankara
- Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV) – İstanbul
- Kadının İnsan Hakları Projesi (KHIP)
- Kadın İçin Destek Oluşturma Grubu (KİDOG) – İstanbul
- Kızıltepe Bağımsız Kadın Grubu
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Aile İçi Şiddeti Önleme Grubu
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Türk Devlet Çalışanları Sendikası
- Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (KSSGM)
- Mersin Bağımsız Kadın Derneği
- Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı
- Seyhan Belediyesi Aile Danışmanlığı Merkezi
- Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu (Ankara, Bursa, Samsun, İzmir, Antalya)
- Sütçüler Toplum Merkezi – Antalya
- Şahmaran Kadın Evi Yardım Merkezi – İstanbul
- Türkiye Baroları Kadın Komisyonları (TÜBAKKOM)
- Uçan Süpürge
- Urfa Bağımsız Kadın Grubu
- Yerle Gündem 21 Antalya Kadın Meclisi
- Yerel Gündem 21 Antalya Gençlik Meclisi
- Youth For Habitat – Antalya
- Habibler Toplum Merkezi – Antalya (BB/NU)